Joan den urriaren 13an, Nazio Batuetako Giza Eskubideen Kontseiluak bere 54. berrogeita hamalaugarren bilkura erregularra amaitu zuen, 36 ebazpen hartu ondoren. Horien artean, Giza eskubideen ikuspegitik zainketen zentralitateari buruzko lehen ebazpena nabarmendu behar dugu. Ebazpen hori Argentina, Espainia, Islandia eta Mexikoko gobernuek aurkeztu zuten, eta Europako eta Latinoamerikako 27 herrialdek babestu zuten.

Adostasunez edo “bozketarik gabe” hartu zen. Horrek esan nahi du ebazpena inolako eragozpenik gabe onartu zela, inongo herrialdek ez zuela inolako desadostasunik azaldu nahi izan, ezta aurkeztutakoarekin inolako alderdirik aipatu ere. Adostasunez ebazpenak hartzen direnean, askotan, konpromiso inklusiboak sortzen dira.

Lehenik eta behin, emakumeen eskubideei eta genero-berdintasunari dagokienez, honako hauek dira Ebazpenean nabarmendu beharreko puntu nagusiak:

• Haurren zaintzan eta hazkuntzan erantzukizunak banatzea (…), emakumeek eskubide ekonomiko, sozial eta kulturalak eta eskubide zibil eta politikoak baldintza berdinetan izango dituztela bermatzeko;
• Ordaindu gabeko zainketa-lanak genero-desberdintasunak iraunarazten dituelako, emakumeek lan-merkatuan parte hartzea eragozten duelako (parte-hartze esanguratsua, aukera ekonomikoak, autonomia eta lidergo-karguak izatea) eta oinarrizko osasun-zerbitzuetara (sexu- eta ugalketa-osasuna), hezkuntzara eta prestakuntzara sarbidea murrizten duelako, batez ere pobrezia-egoeretan, emakume migratzaileetan, landa-eremuko emakumeetan, emakume indigenetan, afroondorengoetan, desgaituetan, adineko emakumeetan, ama ezkongabeetan eta alargunetan, askatasunik gabeko emakumeetan eta emakume errefuxiatuetan;
• COVID-19aren krisiak emakumeek eta neskatoek aurrez zeuden desberdintasun eta diskriminazio sistemikoko moduak areagotu izanak eragindako atsekabeak areagotu egin ditu indarkeria eta sexu-jazarpena, eta bizirauteko baliabideak galdu ditu, bereziki sektore informalean lan egiten duten emakumeen artean.

Ondoren, Ebazpenaren eduki esplizituari dagokionez, Ebazpenak Estatuei eskatzen die:

• Zaintza-lana generoen artean aintzatesteko eta birbanatzeko beharrezkoak diren neurriak ezartzea (…), guztion giza eskubideen gozamena sustatzeko;
• Zaintza- eta laguntza-politika eta -azpiegituretan egindako inbertsioak handitzea, zerbitzu eskuragarriak eta kalitatezkoak unibertsalki eskuratu ahal izango direla bermatzeko (…) eta amatasun-, aitatasun- eta guraso-baimen ordainduak eskuratzeko aukera unibertsala bermatzeko (…);
• Emakumeek, desgaitasunen bat duten pertsonek eta haurrek zaintzarekin eta laguntzarekin lotutako erabakiak hartzean, bizitza pribatuan zein publikoan, parte-hartze osoa, ekitatiboa, esanguratsua eta inklusiboa ahalbidetzeko beharrezko neurri guztiak hartzea, ordaindutako zaintzaileek elkarrizketa soziala eta negoziazio kolektiboa barne;
• Genero-estereotipoek, desgaitasunek eta adinekoek zainketak eta laguntza ematean eta hartzean duten eragin negatiboaz sentsibilizatzea, eta estereotipo horiek ezabatzeko programak eta politikak garatzea.

Hirugarrenik eta azkenik, Ebazpena Giza Eskubideetarako Nazio Batuen Goi Komisarioari adituen tailerrak antolatzeko eskatzekoa da (2 eguneko iraupena), estatuen, sektore pribatuaren eta gizarte zibilaren ekarpenekin, baina, batez ere, emakumeen erakundeenak (Europako Erkidegokoak, desgaitasuna duten pertsonenak, haurren eskubideen defentsakoak, adinekoenak eta enplegatzaileenak eta langileenak barne), haien eskubideak aztertzeko eta zaintza pertsonalari genero-berdintasunaren ikuspegitik heltzeko.

Ebazpen hau oso garrantzitsua da, bere kontsiderazioengatik eta aurkezten dituen eskaerengatik. Kontuan hartzen da genero-desberdintasuna, lehen zuritzen ziren edo behar besteko garrantzirik ematen ez zen eremuetan. Adinekoen, haurren eta abarren zaintzaren esparrua. Era berean, nolabaiteko argitasuna ematen du Covid19ren ondorengo testuinguruari buruz, eta horren ondorioz gero eta handiagoa da genero-desberdintasuna. Zaintzarekin eta babesarekin lotutako erabakiak hartzeko orduan emakumeen parte-hartzea eta esku-hartzea geldiarazten eta ahultzen duten oztopoetan jartzen du arreta, elkarrizketa soziala eta negoziazio kolektiboa barne.

Aipatutako oztopoen konponbide gisa, ekitaldien antolaketa proposatzen da, batez ere emakumeen erakundeek kudeatuta. Neurri hori nabarmendu behar da, garrantzitsua baita erakunde horiek nazioarteko erakunde multilateraletan sartzea eta parte hartzea erraztea, hala nola NBEn, nazioarteko eszenatokian garrantzi handiena duen erakundean.

Ikusi ebazpena

*Irudia: Lanaren Nazioarteko Erakundea (LANE). Decent Work in the Care Economy