2024ko uztailaren 4an, Bilbon antolatutako “Agenda 2030 lokalizatzen” UPV/EHUko Udako Ikastaroaren esparruan, “Elkarrekin pentsatuz, nola bultzatu hirien garapena ikuspegi kultural eta parte-hartzailetik?” izeneko tailer multiaktore bat egin zen, REDS-SDSN España eta UN Etxearen eskutik. Tailer honek 2030 Agendaren Garapen Jasangarrirako Helburuak (GJH) kokatzeko orduan kulturak katalizatzaile gisa duen zeregina esploratu eta sustatu nahi izan zuen.

Tailer hau “2030 Agendaren dimentsio kulturala” proiektuaren testuinguruan egin zen, kultur ikuspegia garapen iraunkorrean txertatzea helburu duena. Ma. Cristina Heredia, REDS-SDSN Espainiakoa, azaldu zuenez kultura “garapenaren laugarren zutabea” da, gizarte-, ekonomia- eta ingurumen-dimentsioekin batera. Elkarrizketaren eta inspiratutako kasuen azalpenaren bidez, kultura zeharkako tresna gisa sustatu nahi izan zen GJHak hiri eta landa-eremuetan ezartzeko, tokiko garapen-proiektuetan duten garrantziaz sentsibilizatuz eta sektoreen arteko aliantzak indartuz.

Tailerrean 45 lagunek hartu zuten parte, eta aurkezpenak, parte hartzeko ariketak eta elkarrizketarako gune ireki bat izan ziren. Bertaratutakoek, gehienak esparru publikoko eta pribatuko ikasleak eta profesionalak, kulturak eguneroko bizitzan duen zereginari eta GJHekin duen harremanari buruzko ideiekin lagundu zuten. Kulturaren lotura nabarmendu zen, bereziki 4. GJHrekin (Kalitate Hezkuntza), 5. GJHrekin (Genero Berdintasuna), 11. GJHrekin (Hiri eta komunitate iraunkorrak) eta 17. GJHrekin (Helburuak lortzeko aliantzak).

Azpimarratu zen kultura inplizitua dagoela giza ekintza guztietan, eta, hala ere, ez dela aintzat hartzen garapen-proiektuetan. Zentzu horretan, kulturak balioak, tradizioak eta bizimoduak ekartzeaz gain, pertsonak modu emozionalean eta ez soilik arrazionalean inplikatuz aldatzeko motor gisa ere jarduten du. Praktikan, kulturak identitatea, gizarte-kohesioa eta kide izatearen zentzua sustatzen ditu, eta faktore horiek funtsezkoak dira tokian tokitik aldaketa iraunkorrak ezartzeko.

Saioan kasu inspiratzaileak aurkeztu ziren. Begoña Guzmánek, UN Etxeko kultura arduradunak, hainbat ikerketa kasu aurkeztu zituen, hala nola “KOOP SF 34”, ekintzaile migratzaileei laguntzen dien Bilboko coworking gunea, eta “Basurama”, hondakinetatik abiatuta pentsamendu kritikoa eta arte jasangarria sustatzen duen kolektiboa. Beste kasu aipagarri bat “Impresas” izan zen, Valentziako Picassent espetxean sorkuntza literario kolektiborako tailer bat. Adibide horiek erakutsi zuten nola lagun dezakeen kulturak berrikuntzak egiten, komunitateak ahalduntzen eta iraunkortasunaren inguruan sinergiak sortzen.

Elkarrizketa parte-hartzailean zehar, bertaratuek bizikidetzaren aldeko baldintzak identifikatu zituzten, hala nola aniztasuna eta kultura-espazioen irisgarritasuna aitortzea. Hala ere, oztopoak ere aipatu zituzten, besteak beste, ordezkaritza politikorik eza eta agenda publikoan kulturaren eta garapenaren arteko deskonexioa. Aldaketak hezkuntzatik eta komunikaziotik etorri behar duela ondorioztatu zen, kulturaren balioa ikusaraziz eta garapen-politiketan sartzea sustatuz.

Tailerrean, azkenik, kultura GJHen eta garapen-politiken osagai esplizitua izateko beharra azpimarratu zen. Kultura-sektorea eta garapen-eragileak kultura-zeharkakotasunaren inguruan sentsibilizatzea eta hezkuntza indartzea proposatu zen, kultura-balioetan eta -gaitasunetan prestatzeko.

Kontaketa esteka honetan kontsulta daiteke: https://unetxea.org/dokumentuak/relatoria-taller-multiactor-bilbao2024.pdf